(verschenen in Whisky Passion nummer 2, 2013)

Manager Dorota Krol stopt mij in het voorbijgaan drie etiketten toe: Old Family Whisky, Dark Whisky (voor 2004) en Dark Whisky (anno 2013). We staan in de ‘memory room’ , zegt ze waar alle producten van na WO II met zorg staan uitgestald.

Achterdocht

We stappen een lege ontvangstruimte binnen van de The Wyborowa Company (voorheen V&S Luksosowa Zielona Góra S.A.) en slaan op de bel die op de balie staat. Een verbaasd kijkende juffrouw in soldatenoutfit komt langzaam de trap af. Wij spreken Engels en dat maakt haar zichtbaar ongemakkelijk; ze wenkt ons mee naar boven en gebaart ons plaats te nemen bij het koffiezetapparaat. Tien minuten blijft ze bewegingloos in wachthouding naast ons staan terwijl een collega druk aan het bellen slaat. Dan gaat de fabrieksbel en stroomt de bovenverdieping in stilte leeg. Uit de menigte maken zich vier mensen los. Ze lopen naar ons toe en blijven Pools sprekend om ons heen staan. Alle signalen geven aan dat wij hier niet hadden moeten zijn. Dan begint een bebrilde dame ons aan te spreken “What you come here for ?” zegt ze in een Pools- Engels dialect. We stellen ons voor als freelance schrijvers uit Holland die alle ins en outs willen weten over de Dark Whisky die vanuit de Wyborowa Company op de markt wordt gebracht. “We would like to tell the real story about your wonderful product.” Madame Dorota Krol is haar naam en ze voegt toe dat het is zeer ongebruikelijk dat er in haar keuken wordt gekeken. “We can’t do this without authorization”, zegt een streng kijkende en ietwat geagiteerde Dorota.

Dark Whisky

Een andere vrouwelijke manager bevraagt ons op een rustige toon wat we eigenlijk komen doen. We leggen haar uit dat we schrijven over alle zachte kanten van het leven waaronder dus ook whisky. Ik laat enkele exemplaren van Whisky Passion zien en de beide dames lijken te ontdooien wanneer ik ze vertel dat ook hun mooie bedrijf hier in kan staan. Dorota twijfelt en voert in het Pools een telefoongesprek met haar baas. “We show you Dark Whisky in memory room”, zegt ze. “Tomorrow morning nine…..here”, en ze wijst naar de grond. We schudden nogmaals enkele handen en ik betrap mij erop dat ik daarbij een lichte buiging om mijn dank extra te onderstrepen. 

Een geschiedenisles ….

Voor toetreding tot de Europese Unie in 2004 waren de belastingtarieven op invoer van goederen in Polen het enige obstakel om whisky te importeren. In 2004 neemt Absolut Vodka uit Zweden het bedrijf V&S Luksusowa Zielona Góra (in Zielona Góra) over. Vier jaar later lijft Pernod Ricard  Absolut Vodka in en wordt ook de naamsverandering een feit: The Wyborowa Company. Vanaf 2008 kan gestopt worden met het zelf distilleren, bottelen en blenden van de toenmalige Dark Whisky en Old Family Whisky. De productie van Luksosowa wodka (op aardappelbasis) en Wyborowa wodka (op gerstbasis) blijft de kernproductie van het bedrijf. Pernod Ricard heeft meerdere whiskymerken in haar portefeuille, zoals Royal Salute, Chivas Regal, The Glenlivet en Jameson. Het bevreemdt mij dat Dark Whisky nergens wordt genoemd, zelfs niet door Ingvar Ronde [1]. Het ligt voor de hand dat Pernod Ricard de bulkinkoop van Scotch whisky zelf organiseert via hun eigen distilleerderijen. Ook over het marktaandeel blijven vragen bestaan. De whiskywoordvoerder van Pernod Ricard Nederland (Breda) weet echter niets van een Dark Whisky. Pernod Ricard Warschau geeft niet thuis en ook het hoofdkantoor in Parijs trekt de wenkbrauwen in verbazing op. Oostblok-moonlighting ?

Oude whisky in een nieuwe jasje ?

Het nieuwe etiket van Dark Whisky is door huisontwerper Charles Randak [2] onder handen genomen wil Agnieska mij wel laten weten. Na contact met Mr Randak wil hij wel kwijt dat hij zich kon herinneren dat hem om een ‘value product’ van de company ging. Op het nieuwe etiket zie ik een typisch, sfeervol Schots (?) landschap; op het oude label zie ik een romantische afbeelding van een dame die verlangend tegen een boom staat. God weet wat de vorige ontwerpers hierbij hebben willen oproepen. Naast dit nieuwe label heeft Randak ook de ‘kathedraalfles’ van de  oude Luksosowa wodka ontworpen, een glazen hoogstandje. Zichtbaar trots laten Dorota Krol en Agnieszka Baranowska ons ‘hun’ vitrinekasten zien. Ze vertellen het verhaal vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog toen in 1946 verschillende distilleerderijen onder de paraplu van Polmos een doorstart maakten. Na de Duitse bezetting pas werd Grünberg omgedoopt tot Zielona Góra. Niet eerder dan in 1992 werd de Dark Blend gelanceerd. Ik wordt nieuwsgierig naar het smaakverschil tussen de oude en de nieuwe Dark Whisky. Ook de Family whisky wil ik proeven.

No tasting !

In een hoek van de kamer trekken medailles, plaketten en beeldjes in onmiskenbare oostblokachtige vormgeving mijn aandacht. Agnieszka vertelt dat de nationale onderscheidingen voor de Dark Whisky uit 1992 en de oorkonde uit 1995 hier niet bij hangen. Na de koffie lijkt het ons tijd voor het moment suprême, het proeven van de Dark Whisky. Ik zit al in de proefhouding en ben uit het veld geslagen wanneer ze doodleuk zegt dat dit uitgesloten is. “But you can buy in the shop Piotr i Pawtel”. Op mijn vraag of er tasting notes voor handen zijn vanuit de bottelaar is ook hier het antwoord : “I am afraid I cannot give you”. In haar nek zie ik wat rode vlekken opkomen en ze schuift ongemakkelijk op haar stoel. Ik geef aan dat ik geen verhaal over een auto kan schrijven zonder er ingezeten te hebben. We grijpen onze spulletjes zichtbaar ontgoocheld bij elkaar en zeggen  te willen vertrekken. Weer belt ze even met de bazen. “I am afraid I cannot give you. Sorry”. We hebben nog mailcontact. Na gefouilleerd te zijn door de wachters in de ontvangstloge lopen we richting winkel.

Car boot tasting.

Om een fles Dark Whisky te kunnen bemachtigen moeten we naar de Poolse Gall & Gall, Piotr i Pawtel, een slijterij in de stad, zegt Agnieska. Helaas, zegt Jaroslaw Banicki, een vriendelijke dertiger en vertegenwoordiger van Pernod Ricard die toevallig in deze winkel zijn producten aan het slijten is: “I am afraid not in stock”.  Hij is echter meer dan bereid ons naar een heuse Sklep Alcohol te rijden . Aangekomen bij ‘Na Górce’ (op een heuvel) rekenen we 40 Poolse zlotty’s af, zo’n € 11. Ook een fles Luksosowa wodka (0,7 ltr) doet omgerekend € 5,00. Gevaarlijke prijzen denk ik wanneer ik enkele pubers de winkel uit zie stappen terwijl ze een papieren zak met drank in hun binnenzak stoppen. Onze vriendelijke chauffeur wil ons naar het hotel brengen, dus we kunnen in de auto al een slokje nemen.

Eindoordeel

Ik pak mijn oude aluminium padvindersset uit mijn binnenzak en schenk een van de monsterflesjes (100 ml) uit bij een temperatuur van min 5 graden Celsius. Geen ideale proeftemperatuur, maar deed onze vriend Sir Ernest Henry Shackleton [3]ook niet moeilijk over. De kleur lijkt op het eerste gezicht donkergoud. De geur is ietwat hoekig en allerminst subtiel, maar ik bespeur toch wat heide en lichte vanille, geen aroma dat mij tegenstaat. Dan de smaak. Mijn tong speelt niet op en dat schept vertrouwen. Ik proef en de kennismaking stemt mij positief: ik noteer een redelijk volle, doch ook neutrale , ietwat sherryachtige smaak. Ik zie de ogen van onze chauffeur in de achteruitkijkspiegel meedrinken. Ik stel hem als vertegenwoordiger van ‘zijn’ blend gerust dat we hier echt niet te maken hebben met een disaster, sterker nog, we zijn aangenaam verrast. De afdronk is helaas kort en wat teleurstellend. Vanavond zetten we ons onderzoek voort, in de juiste ambiance. Automatisch open ik mijn sigarenhouder en glimlach bij het zien van twee Jura’s  van De Hertogh en een Mata Fiona van Van der Donk. Hier kom ik mijn laatste Poolse avond wel mee door. Ik ben benieuwd hoe mijn nieuwe Dark Whisky hierop reageert……of zou hij net zo terughoudend zijn als zijn bazen ? De fles van 0,7 liter gaat voorlopig bij de verzameling en zal daar denk ik niet lang blijven staan.