(foto’s en video: Bram Hageman)

De sfeervol verlichte kelderruimte van Stadscafé MeesterS staat geheel ingericht klaar wanneer mijn twintig proevers om 14:00 binnenstromen: vijf eikenhouten tafeltjes met 20 placemats, 120 gevulde tulpglazen, water, stokbrood, chocola en pipetten. Ook de Wheelbarrow Band uit Oude-Niedorp, Noord-Holland, is met drie van haar leden aangeschoven. Hun Iers-Schotse repertoire  begeleidt het whiskyverhaal dat we vandaag vertellen, dat van de Island whisky’s. Met fluit, gitaar, mondharmonika en bardon starten ze hun gig met Leezy Lindsay en Tibby Dunbarr, direct gevolgd door het prachtige Portnahaven.

Island whisky’s

Even een geografische opwarmertje: de landkaart van alcoholisch Schotland. De eilanden van de island whiskies liggen her en der rond het vasteland (the mainland): de Orkneys in het noorden, Skye, Mull en Jura in het westen, Arran in het zuiden en de Buiten-Hebriden, met als nieuwkomer de Abhainn Dearg Distillery 1) nog verder naar het westen. Omdat mijn whiskyflessen deze ochtend wat kou hebben gevat, heb ik de glazen vooraf ingeschonken. Ik breng mijn lezenaar in positie met de whiskyroute van deze middag en trap af met de eerste whisky.

…. en een saus van Tobermory whisky

Van de Orkney eilanden heb ik de Highland Park 2001 (40% abv) en de Scapa 16 y.o. (40% abv) gekozen. De meest noordelijke distilleerderij van Schotland (Highland Park Distillery) is in staat om met haar eigen turf van Hobbister Moor, haar eigen gerst en dito moutvloer een karakteristieke, eigenwijze single malt te produceren. Met name de vuistregel om deze 11 jaar oude Schot ook 11 seconden in de mond te houden, brengt de aanwezigen direct in de stemming. Heerlijk, de eerste kurk is er af en we vliegen met het hele gezelschap door naar Mull, sinds twee jaar het droogste plekje van The British Isles. In 2012 moest de Tobermory Distillery op dit bergachtige eiland 1 week stilgelegd worden vanwege de grote droogte. Hetzelfde gebeurde in 2013. Na 200 jaar mismanagement is de Tobermory distilleerderij in rustiger vaarwater gekomen: zijn ten year old is mooi. Onze vrienden uit het Noord-Holland 2) hebben de hapjes verzorgd: telkens na twee whisky’s iets om onze smaakpapillen te neutraliseren. Chefkok Edward van Heezick is er in geslaagd om een perfecte pairing bij de line-up van vandaag te presenteren. In ronde één wordt een Castletownbere Crab met grote garnaal en een saus van Tobermory whisky uitgeserveerd.

Rumour has it

Door naar Arran, het eiland tussen Kintyre en the mainland. De Arran Distillery presteert het ieder jaar om drie a vier finishes 3) af te leveren. Onze Arran 10 y.o. (46% abv) is een collega van de bekende Robert Burns Single Malt en Blend en gaat bij de eindscore vast hoog eindigen. We kunnen de Orkeney Isles niet loslaten. Voor de Scapa 16 y.o. gaan we weer terug naar het hoge noorden. Tegen de Scapa Flow aan ligt onze volgende distilleerderij. Deze zee-engte staat al jaren bekend als het speelterrein van de Engelse marine. De laatste grote wapenfeiten gaan terug naar WO I en II. Ik denk iets van deze overwinningsroes te bespeuren in deze prachtige geturfde noorderling. Rumour has it, zeggen de Schotten, dat deze Orcadian whisky de komende tijd minder geleverd zal worden…….nu kopen dus 4). Terwijl iedereen kijkt, ruikt en proeft, horen we de Wheelbarrow

Band een deel van hun klassieke en uitgebreide repertoire spelen. De nummers Loch Lomond en Wild Rover worden met volle mond meegezongen. De stemming zit er goed in. Wederom passeert een hapje van onze chefkok Edward; ditmaal wat dungesneden geroosterde Ierse entrecote op notenbrood met een creme van knolselderij. Ik hoor hier en daar instemmend gekreun.

Als een zomerdag op Islay

Mull blijft ons bezighouden. Van de Tobermory Distillery komt ook onze volgende, ditmaal geturfde whisky: Ledaig 10 y.o.(46 % abv). Hij is sinds enkele jaren in een nieuw jasje gestoken en misschien dat sommigen in hem zelfs de gelijkenis met de Coal Ila herkennen: zacht, geturfd en rond. Als een zomerdag op Islay, zou ik zeggen. Niets is zo mooi als het herkennen en terugproeven van constante kwaliteit. Wanneer ik de Talisker 10 y.o. (45.8% abv) aankondig gaat er daarom ook een tevreden gespin door de groep. Een glimlach verschijnt bij velen wanneer het laatste tussengerechtje de kelderruimte in wordt gedragen: huisgerookte zalm op zelfgebakken sodabrood met mierikswortelsaus. Onze goudkleurige Taliskervriend van het ruige eiland Skye is een oude bekende voor veel aanwezigen: bij het vorige ‘rondje Schotland’ 5) is hij al eens de glazen ingegaan. Hij is geturfd, doorrookt, redelijk in de alcohol, maar nooit over the top, een trouwe metgezel voor op tafel en zeker niet in de kast. Terwijl ik de zalm proef en de whisky ruik en mijmer over al dit moois blijven onze muziekvrienden spelen: Westering Home en het trieste, maar o zo heerlijke In Dublin Fair City (aka Molly Malone).

Scapa 16 y.o.

De laatste en zevende whisky gaat het glas in, een Jura Origin. De Jura Distillery op het gelijknamige herteneiland weet zich regelmatig met hun vier whisky’s in de kijker te spelen 6). Naast de Prophecy en de Superstion, zijn de Duriach’s Own en deze Origin zondermeer de zachtste van het kwartet. De derde, meest verkochte whisky in de UK, lees ik in mijn

whiskybijbel 7). Voor de meesten van ons is om zes uur de tax bereikt. Even een laatste peiling voor de prijzenkast:  met stip op één de Scapa 16 y.o.; op twee de Arran 10 y.o en een goede derde de licht geturfde Ledaig 10 y.o. Wanneer de laatste klanken van de Inisheer, Tolka Polka en Morrison Jig nog klinken wacht ons alleen nog een heerlijke MeesterS-hap boven in het restaurant en thuis de afwas.