Het ritueel dat iedere Burns Night overeind houdt is een beproefd concept en wordt jaarlijks op wereldschaal uitgerold op 25 januari, de geboortedag van de Schotse dichter Robert Burns (1759-1796). Zo ook in The Irish Cottage in Oude Niedorp. Vijfenvijftig nieuwsgierigen zijn in dit Burns weekend aangeschoven om de hoofdgast van de avond onder luid applaus binnen te halen, toe te zingen en te benevelen met de Arran Burns Single Malt Whisky.

Het mes erin

Deze jubelsfeer slaat echter binnen 30 minuten om, wanneer hem onder poëtisch wapengekletter (the address) het koksmes in de buik wordt gezet door de spreekstalmeester van de avond en de ingewanden over de vloer rollen. Het lijken Romeinse taferelen. Na eerst enkele mooie woorden te hebben gesproken

Fair fa’ your honest, sonsie face, 
Great chieftain o the puddin’-race!
Aboon them a’ ye tak your place,
Painch, tripe, or thairm:
Weel are ye worthy o’ a grace
As lang’s my arm.

……. wordt hem in de 3e strofe toch wel even duidelijk gemaakt waarvoor hij moest komen opdraven

His knife see rustic Labour dight,
An cut you up wi ready slight,
Trenching your gushing entrails bright,
Like onie ditch;
And then, O what a glorious sight,
Warm-reekin, rich!

Pop a Haggis in your Aga

Het bezoek snelt als hongerige wolven toe om een hapje van Mr Haggis te kunnen nemen. De Amerikaanse dichter Joe McAleer was na een enkel bezoek aan een Burns Supper in Schotland al direct opgevallen dat dit onheil zou naderen en schrijft al in zijn 1e strofe van zijn Ode to a Haggis :

Plump and wobbly thou art                                                                                                                             Fashioned from lungs and a heart                                                                                                                         The gift of breath and life                                                                                                                                             You await the coming of the knife

Onze eigen dichteres Anneke Brassinga licht de aarzeling van het publiek – om de in schapenmaag verpakte lekkernij op hun bordje te scheppen – nog eens fijntjes toe. In haar vertaling spoort ze ook de kok (kokkie) aan om eenieder te overtuigen van de sublieme smaak van dit culinaire hoogstandje

Voor Robbie was je gesneden koek                                                                                                                     Maar dat ligt anders voor een Amerikaan:                                                                                                               ‘Wat is ‘t ?’die wit als een doek.                                                                                                                                   ‘Zeur niet, ‘bromt kokkie, ‘proef, val aan !’

[…]

O Orgaanpens ! Dat wij zijn uitverkoren !                                                                                                            Uw ambrozijn is waarlijk tranentrekkend.

[…]

Hoe kan orgaanpens van afval komen                                                                                                                       als het allerminst onpasselijk maakt ?’

Joe McAleer geeft het verlossend antwoordt: niet nadenken, gewoon eten….

’Tis so !’Cook claims. ‘You silly lot                                                                                                                               of writers – share the secret of the Scot:                                                                                                                 For the happy ending to any saga                                                                                                                          Pop a Haggis in your Aga !’

Tam O’ Shanter

Wanneer de laatste resten van de hoofdgast naar de keuken worden afgevoerd , nemen de aanwezigen voldaan hun plaats weer in en kan de avond verder. Gedichten en muziek volgen elkaar in grote snelheid op. Voorganger Paul Moes moedigt piper Garreth Frazer aan om zijn doedelzak te laten klinken tijdens het dramatische Tam O’ Shanter dat Robert Burns in 1790 op verzoek schreef om enkele gravures van de plaatselijke kerk in zijn woonplaats (Alloway Kirk) te verduidelijken. Het werd een tale of witchcraft, een romantische ballade avant la lettre met als middelpunt de dronkenman Tam O’ Shanter. Het gedicht verhaalt over het vele bier (tipenny, ale, siller) en de whisky (usquabae) die iedere man overmoedig maakt

Wi’ tipenny, we fear na evil,                                                                                                                                        Wi’ usquabae, we’ll face the ‘devil !

Dan volgen de gruwelijke taferelen (doodskisten, doorgesneden kelen en ‘three lawyers’ tongues turned inside out’ ) die Tam moet aanschouwen tijdens het feestje van de heksen (warlocks, wenches) in de kerk, de te korte rokjes (cutty sarks) die hem gek maken en uiteindelijk  de achtervolging door de wilde wijven op leven en dood naar de River Doon. Alleen zijn paard Meg moet de prijs betalen en verliest zijn staart. De moraal van het verhaal wordt door de voorlezer van het drama omgezet in een modern drink &drive / rij- en verkeersadvies: bezint eer gij begint ‘Whene’er  to drink you are inclin’d, / Or cutty sarks run in your mind, / Think ! ye may buy joys o’er dear /  Remember Tam O ‘Shanter’s mare

De aanwezigen volgen het drama op de voet met veel Oh’s en Ah’s middels de prachtige Nederlandse vertaling van professor Max de Haan.

Auld Lang Syne

De avond komt ten einde. De glazen met de Arran Burns Whisky worden nogmaals geheven. Wanneer de band het alombekende Auld Lang Syne inzet,  voelt iedereen zich een bard en zingt het lied uit volle borst mee. Het is gelukt om de Schotse dichter Robert Burns – tevens kroegloper, vader, boer, romanticus, rokkenjager, belastingambtenaar, vrijmetselaar, nationalist en visionair  – op passende wijze te huldigen.