Verschenen in Whisky Passion, nummer 2, 2017

Foto’s: Tommy de Lange en Fred Blans

Pieter van de Wiel is salesman en verkoopt mij zijn passie in zijn sfeervol ingerichte Highlander Cottage. Mijn gastheer is een joviale man die niets liever doet dan praten over zijn whiskycollectie: ‘Een uit de hand gelopen hobby’. Vier grote whiskynamen vullen de planken van de op maat gemaakte kasten: The Balvenie, Dalmore, Macallan en Glendronach.

Verzamelen of investeren ?

Pieter is een internationale man en door zijn verre reizen belandt hij niet zelden op een vliegveld waar weer een flesje te scoren is. ‘Nee, het is echt verzamelen, maar ik kan niet ontkennen dat er een investeringselement in zit. Zo’n verzameling kost nu eenmaal geld’. De flessen in de proefkamer staan in slagorde opgesteld in soms drie rijen dik. We zitten aan de lange tafel met single malt whisky’s om ons heen zover de kamerwanden reiken, een speelkamer voor iedere fijnproever. Met een ledlampje wijst Pieter de diverse flessen aan en vertelt het bijbehorende verhaal. ‘Daar links staat mijn allereerste fles, een Balvenie Thirty, aangeschaft in Singapore op Chiangi Airport in 2008. Waarom ? Omdat ik hem zo mooi vond samen met de dame die hem inschonk. Maar toen ik die geproefd had was ik verkocht’. Gesherriede whisky’s zouden zijn passie worden.

Jack Daniels

Verzamelen gaat stapsgewijs, maar zat bij Pieter zijn leven lang al in de genen: van sigarenbandjes naar speldjes en van munten naar electrische speelgoed-raceauto’s. Omdat onze salesman een neus heeft voor hoe de financiële markten werken, nam hij op tijd afscheid van deze laatste zeer grote verzameling om opgevolgd te worden door een interesse in whisk(e)y, in het bijzonder Jack Daniels. Toen onze verzamelaar vijftig a zestig bijzondere flessen verder was werd het tijd om het merendeel af te stoten. ‘Dit geld heb ik gebruikt om mijn huidige verzameling single malt whisky’s te starten’. In het midden van de kastenrij zie ik toch nog een paar planken gereserveerd voor deze oude liefde. De toenmalige garage werd verbouwd, de oldtimers kregen een ander onderkomen en The Highlander Cottage was een feit. Mijn gesprekspartner geniet nog elke dag. ‘Ik moet zeggen: minder van het kijken naar mijn collectie, maar meer van het zoeken op internet naar nieuwe flessen. Vervolgens er op uit om die verkopers te ontmoeten. Ik kan op een avond in de auto springen en naar Antwerpen rijden om een fles op te halen en dan met die mensen uren de whiskymarkt bespreken. Gewoon gezellig. Dat is voor mij genieten, de mens achter de whisky ontmoeten’.

Whiskyhoarder

Bestaat dat ? Een whiskyhoarder die geen regelmatige proever is ? Ja, recht voor mij zit er een, een liefhebber die zijn eigen kapitaal niet zal opdrinken. Hij is nooit een bierdrinker geweest, het was altijd Jack Daniels met cola. ‘Ik investeer nu iedere maand een aardig bedrag in deze vier merken, maar als ik zoals vorige week een Dalmore 21 y.o en een Balvenie 1509 Tun 3 koop, dan zijn dat voor mij zeker geen drinkwhisky’s’. De Balvenie Tun 1401 Batch 1 tot en met 9 heeft Pieter bijvoorbeeld vanaf 2009 tot nu toe aangeschaft voor normale prijzen. ‘Nu schieten ze door het plafond’.

Proeverijen

Regelmatig worden er proeverijen gegeven in The Highlander Cottage. ‘Soms begint het op werk te lijken, daar moet ik voor waken’. In december is daarom de laatste van 2016 gehouden en dan pas de volgende weer in februari. Mensen weten je al gauw te vinden, zo ga ik op uitnodiging van Mitra de Whisky Xperience mee organiseren. Leuk om te doen. Vorige week heb ik in een Tilburgs restaurant een whisky-food pairing gegeven. Je wordt gevraagd omdat je een groot netwerk hebt’. Ik ben jaloers op Pieter. Naast deze hobby blijkt hij ook nog een baan te hebben van 4 dagen in de week. Hebben sommige mensen meer dagen in de week dan anderen ? Rechts van mij in  de proefkamer zie ik een samplekast staan. ‘Tsja, ik wil van iedere Schotse distilleerderij een fles kunnen laten zien op mijn tastings … vandaar’.

Van drinkwhisky naar investeerderswhisky

Zeven jaar geleden begon Pieter vanuit een onkunde te sparen zoals hij het noemt. Op mijn vraag of er in de loop van de tijd miskopen zijn geweest, is het antwoord ja. Hij wijst naar twee fancy Macallans, een Rare Cask en en Rare Cask Black: respectievelijk 250 en 400 euro. ‘Deze Macallans waren geen succes. De kwaliteit van de whisky was maar gemiddeld en de prijzen veel te hoog. Hierdoor stagneert de vraag en stijgt het product ook niet meer in prijs. Ik praat over goede whisky en excellente whisky; alleen de laatste zijn voor verzamelaars de moeite waard’. Whisky wordt voor mijn gepassioneerde gesprekspartner alleen maar meer waard als de whisky van goede kwaliteit is. Wordt de whisky op de vele internetsites gewaardeerd met 85 punten of hoger dan zit het wel snor. Een tussendooradvies: koop tegenwoordig wel flessen van boven de 300 euro, want die groeien het hardst. Pieter pakt het ledlampje en wijst als een ware ET naar een 17-jarige sherry cask van Balvenie. ‘Die was 69 euro en nu 350, omdat hij lekker is en wordt gedronken’. En wordt ie voor de meeste mensen te duur, dan wordt het investeerderswhisky. Ook daar blijft een markt voor. Pieter haalt nog even een citaatje van Sukhinder Singh aan (Whisky Exchange London): ‘Je koopt een whisky nooit omdat hij mooi verpakt is, enkel omdat hij lekker is’.

Whiskycollege

Pieter leest veel whiskynieuws en wil wel even kwijt dat het woord investeren een term is die men in de bladen vaak schuwt. ‘Er hangt een luchtje aan investeren in whisky…not done’, zegt hij met een lichte stemverheffing. ’Zeker de sigarenrokende wollensokkenjongens zien niet graag dat hun whisky onbetaalbaar wordt’. Ook merkt Pieter dat bij zijn eigen proeverijen dat dit gespreksonderwerp liever gemeden wordt. ‘Het algemene gevoel is dat mensen die investeren patsers zijn’, zegt onze collectioneur. Pieter kan zich hier als zakenman vaak over opwinden. Toch praten we er even op door en ik meld dat in Whisky Passion het onderwerp van investeren in vaten/flessen wel degelijk wordt aangesneden. Zou deze verzamelaar die voor mij zit er toe overgehaald kunnen worden om een vat whisky te kopen ? Het antwoord is nee. Dit om de doodeenvoudige reden dat de kwaliteit van de whisky op het moment van botteling bij Pieter bekend moet zijn. ’Men gaat er vanuit dat de waarde bij botteling het driedubbele zal zijn. Maar dat moet op termijn nog maar blijken’. ‘Niet iedere botteling echter zal geld maken’, vertelt Pieter in zijn whiskycollege.

Fort Knox

‘Is handel via internet lucratief ?’ vraag ik aan mijn vriendelijke niet-rokende-jasje-dasje gastheer. De wereldberoemde collectie van de Italiaanse verzamelaar Valentino Zagatti komt ter sprake, alsmede de naam van de Nederlandse investeerder Michiel Kappen. ‘Kappen heeft als investeerder deze prachtige collectie naar Nederland gehaald en hij zal op termijn worden tentoongesteld bij de World Whisky Index in Sassenheim’. We stellen vast dat handel op internet een breed begrip is. De World Whisky Index komt ter sprake. ‘Je kunt je gehele collectie inbrengen bij de WWI en vervolgens wereldwijd via internet aanbieden. De rendementen die gemaakt worden door verkoop zijn zondermeer goed, zeker vergeleken met andere financiële markten’. De prachtige verzameling in Fort Knox (whisky opslag in Sassenheim) doet iedereen watertanden, maar of de tijd nu rijp is voor Pieter om in te stappen in de WWI blijft boven onze gesprekstafel hangen.

Veilen om te verdienen

Pieter is een lezer en houdt de bladen en de sites dagelijks bij. We komen te spreken over de Duitse veilingsite Whisky Auction van meneer Thomas Krüger. ‘Dit is een grote speler die het ook met een internetsite in Schotland heeft geprobeerd. Dat laatste bleek moeilijk omdat er veel concurrentie was. Dit hield automatisch in dat Kruger lagere courtages moest aanbieden. Toch liep het mis. ‘Een concurrerende markt is wel weer goed voor de investeerders’, zegt Pieter: ‘Stel dat ik zeg: meneer Kruger, ik wil komend jaar 10.000 euro bij je omzetten, wat kost me dat dan ? Wanneer hij vervolgens, zeg 4, 5 of 6 % vraagt, dan wordt het voor veel investeerders interessant’. Ook voor het kleiner wordende Whisky Auction is dat goed, want hij genereert wel omzet. Nadeel is wel weer dat je je flessen daar fysiek naar toe moet sturen of brengen. Deze kosten zijn relatief hoog. Een andere veilingsite als Catawiki heeft daarentegen wel een hoog courtage percentage, maar je fles blijft fysiek thuis, dus dat spaart je verzendkosten uit. Het probleem hier is dat de kwaliteit van de aangeboden flessen niet kan worden gegarandeerd, wat fraude in de hand werkt. Zeker bij duurdere flessen reëel risico.

Blijven genieten

Hoe loopt het af met verzamelaars ? Worden de verzamelingen in hun geheel opgekocht door andere investeerders en weggezet onder Fort Knox-achtige omstandigheden ? Vinden ze hun weg per fles naar liefhebbers via de vele veilingsites ? Of wordt er doorverzameld door de volgende generatie ? Pieter van de Wiel weet het nog niet. Wat hij wel weet is dat hij voorlopig zal blijven genieten van zijn Balvenies, Dalmores, Macallans en Glendronachs.