Verschenen in De Kiln (Usquebaugh Society Magazine), nr 3, jaargang 27, september 2017

David Allen van Springbank Distillery is klaar om ons in Den Bosch een drietal primeurbottelingen uit 2017 voor te zetten. In de proefkamer van Whiskyslijterij de Koning worden we met alle egards bediend door de ober van dienst: Rob Stevens.

Enkele feitjes worden door Dave als opwarmertje gedebiteerd: Springbank kent 100 % floor malting, een nieuwe parkeerplaats, een nieuwe botteling line, is een werkend museum en heeft een grote sociale functie in de stad Campbeltown. Dit laatste blijkt uit het feit dat Springbank 70 mensen in dienst heeft bij een pure alocoholproductie van 120.000 liter tegenover 5 mensen bij Coal Ila met een productie van 6.500.000 liter. ‘Tel uit je winst, maar onderken vooral de sociale betekenis van onze distillery op de stadsgemeenschap van Campeltown’, zegt Dave tegen de 25 toehoorders. De huidige eigenaar Hedley G. Wright (84)  heeft ervoor gezorgd dat het bedrijf niet verkocht kan worden zonder instemming van de werknemers. De belangrijkste reden waarom dit nog steeds een van de oudste familiebedrijven is van de UK.

Dram 1, de ontbijtwhisky: Hazelburn 10 y.o. , 46.0 % ABV

David houdt zijn eerste dram tegen het licht. ‘Gelagerd op ex-bourbon barrels, triple distilled, non-peated, geen chillfiltering en geen kleurstoffen’. Springbank icoon en production manager Frank McHardy heeft – na een tienjarige uitstapje naar Bushmills – vanaf 1977 het gezicht bepaald van de distilleerderij. ‘We proeven vanille, hazelnoot en abrikoos’, zegt onze sales manager. Fijn om te horen, dat scheelt mij weer wat proeven. Met zijn drie stills werd er een lichtere whisky gemaakt bij Springbank. Een whisky met een lichter palate, een ‘ontbijtwhisky’, noemt onze presentator hem. Op de Springbank huissterkte van 46 % gebotteld. ‘Wat is de link die Springbank heeft met Japan ?,’ vraagt quizmaster Dave. Voordat we het antwoord per tafeltje kunnen bedenken volgt het antwoord. ‘Jawel, de Japanner Masataka Taketsuru begon zijn carrière bij Springbank, trouwde zijn Schotse Rita, vertrok weer naar Japan en kan nu bogen op een Nikka whiskyimperium’. Dan volgt een one-liner: ‘All this thanks to Kintyre, the happy cock of Scotland’. Dit belooft wat…

Primeur: Springbank Local Barley, 11 y.o. , 53.1% ABV

Ons tweede hoogstandje is de Springbank 53.1%, cask strength, 11 yo, local barley en gebotteld in 2017. De toehoorders horen wat er geproefd wordt: marmelade, honing, zout (briny), caramel en custard. De Prisma gerst die voor deze whisky gebruikt is, wordt lokaal verbouwd bij de Low Macharioch Farm in Southend (Campeltown) en heeft een opbrengst van 360 liter alcohol per ton. Dit terwijl de west coast barley, de Viking barley, een hogere alcohol opbrengst heeft per ton gerst: 405 liter. De Prisma is naar Dave’s zeggen meer ‘earthy’. Enfin, een creative keuze die zeker niet verkeerd heeft uitgepakt. Honderd procent bourbon rijping. De turf komt vanuit Inverness: damp peat, dat geeft een rokerige smaak.

Primeur: Springbank cask strength, 12 y.o. , 54.6 % ABV

Op het volgende blad met tulpglaasjes serveert Rob een whisky uit- weer in 2017 gebotteld – die voor 60% op sherryvaten heeft gerijpt en voor 30% op bourbonbarrels. ‘Ik mis 10 % rijping’, zeg ik tegen mijn buurman Jan Smit van Fourcroy, een grote importeur van wijn en gedistilleerd. Wederom een mooi glas, ofschoon de sherry iets de overhand heeft op de turf. Jan houdt zijn glas tegen het licht en zegt ‘Ik mis niets’. Deze 12 jarige jongen is een kanjer: vol, gelaagd, bloemig, honing en vanille. Kortom, een perfecte mix van de Springbank 10 en ouder dan 12.

Dram 4: Campbeltown Loch, 21 y.o. . 46% ABV

Ik ben de laatste jaren een fan van mooie blends. Deze blend kent als jongste single malt een 21-jarige. Welke malts hiervoor zijn uitgekozen wil Dave even niet kwijt. Maar dat er naast de 40 % Garvin grain nog veel moois in is gegaan, is duidelijk. Ik ruik, voor 75 Britse ponden een koopje denk ik. ‘We gebruiken zo’n 22 ton gerst per week’, vertelt Dave terwijl hij ons door zijn slide show loodst en ik nog met mijn neus diep in mijn glas zit. ‘The barley is steeped for 2 days, then turned over every 4 to 6 hours for oxygen and we conclude with a six-day drying time with an oil fired burner’, vervolgt hij. Wanneer Springbank turf gebruikt voor haar Longrow wordt er 40 uur gedroogd met turf die rookt. Voor andere expressies wordt 6 uur turfvuur aangehouden en 30 uur droging met oliebranders. Ik praat aan mijn tafeltje verder over de wijze van turfstoken. Waar voorheen lossere turf werd gebruikt voor het rookeffect, maakt bijvoorbeeld Bowmore nu gebruik van het caffing-principe: poederturf toevoegen aan de brandende turfoven om de vlammen te temperen en bevochtiging zodat het vuurtje gaat sluimeren (smouldering) en dus gaat roken. Bowmore weet hiermee hun drastische turfgebruik terug te dringen van 18 naar 3 ton. Gebruikt Springbank ook minder peat door het gebruik van damp eat ? We gaan het vragen.

Primeur: Springbank 25 y.o., 46% ABV

‘Van deze primeur zijn er dit jaar maar 900 flessen gebotteld’, zegt Dave. ‘Negen flessen voor Brabant en Limburg samen’, fluistert Jan Smit mij toe. Na 4 drams helpt onze presentator mijn smaakpapillen een handje: ‘red currant flavours and some earthy notes’. Deze Springbank is overheerlijk, waarschijnlijk de laatste keer dat ik deze in Brabant proef. Op de melodie van Andy Stewart’s ‘Campbeltown Loch I wish you were whisky’ neem ik met gesloten ogen afscheid van deze superdram.

Dram 6: Longrow heavily peated, NAS, 46 % ABV

Deze twee keer gedistilleerde Longrow mag er wezen. Hier is het principe gebruikt: picking the cask when it’s ready.  In 1973 werd de eerste Longrow door eigenaar Hedley G. Wright gepresenteerd als een whisky die iets ‘beefier’ moest zijn. De gemoute gerst heeft in dit geval maar 40 uur gekregen om zijn vocht kwijt te raken, zegt Dave. Het ppm gehalte gaat naarmate het distillatieproces vordert van zo’n 50 ppm terug naar 10 tot 12 ppm in de fles. Met de toevoeging dat de ‘dunnage wijze van dampy en earthy rijping op het vat nog zeker iets toevoegt aan deze prachtige whisky’, sluit David Allen deze bijzondere avond in Whiskyslijterij de Koning af.