Verschenen in Whisky Passion nummer 4, 2017

26 april 2017, Bridgend, Islay, Scotland

De Islay Woollen Mill is een instituut en in de wereld van de tartans een begrip, zonder welke de wereld van de chique en de posh onthand zou zijn. De Mill is vervallen, vochtig, tochtig maar uiterst knus, karakteristiek en origineel.

Een warme ontvangst

Gordon Covell staat al bij de kassa te wachten wanneer ik precies om half elf de Mill binnenloop. ‘You’re one minute too early’, zegt hij met een glimlach en schudt mij de hand. ‘Kom’, zegt hij met zachte stem en verdwijnt meteen achter een van de vele (tartan)gordijnen die opgehangen zijn tegen de tocht. Gordon gaat mij voor op de krakende houten trap naar zijn kantoortje. Sam, de company dog, verwelkomt mij boven aan de trap. De werkplek is krap, warm en vol. Ik merk dat Gordon gewend is mensen te woord te staan tussen de bedrijven door. Geen lange intro’s voor onze tartan man: ‘Alright, Fred, what do you want to know ?’

Kleur

Eigenaar Gordon ontwerpt al jaren zijn eigen designs. Soms krijgt hij kleurentekeningen opgestuurd. Onlangs een uit Alaska. ‘ Dit is het geworden zegt hij’ en laat mij een fantastisch licht, blauw, grijzig ontwerp zien met een tartanruit. ‘Ik pak een fotoboek, kijk naar het landschap, pak dan enkele yarns (garen) en dan ontstaat er iets’. Op tafel liggen de sample-boeken met gekleurde garens hoog opgestapeld. Gordon trekt er een tussenuit en aait liefdevol over een aantal kleuren. ‘Maybe it’s a bit like painting; finding the right colour, I don’t know’. Daarna gaat mijn gastheer achter zijn computer zitten en opent een spreadsheet. Alles wordt zorgvuldig uitgewerkt in kleurennummers, aantal draden, kiloprijs per kleur en totaalprijs. ‘Dit, samen met een opzetje stuur ik vervolgens naar de klant en that’s it’.

Braveheart

Gordon heeft het design ontworpen en geleverd voor de film Braveheart. De Braveheart tartan is zijn company trademark geworden. Hij heeft door de jaren heen vele groten der aarde mogen kleden. Ook de filmset van Rob Roy werd door onze wever voorzien van stof. Niet zonder enige trots laat ik hem mijn waist coat zien die ik heb laten maken met zijn Braveheart tartan door een kleermaker uit mijn eigen wolstad Tilburg, King’s Tailor uit de Tuinstraat. ‘Fine job’, zegt hij goedkeurend. Alle made-to-measure kleding laten de Covells in Portugal maken. ‘Daar zitten de beste kleermakers’, voegt onze master weaver toe. Soms worden er hele maatpakken opgestuurd door vreemden uit de verste hoeken van de wereld met een briefje: please copy this one. ‘Deze hangt er nu al drie jaar en van de eigenaar hoor ik niets’. Hoogtepunt voor de Islay Woollen Mill is de exclusieve levering van stoffen aan de ‘bespoke world of Huntsman’ (Savile Row, Londen), het walhalla van maatkleding voor mannen.

Herinneringen

Samen scannen we het prikbord met tientallen foto’s, knipsels, brieven en vergeelde krantenartikelen. Gordon wijst een handgeschreven bedankbriefje aan van Paramount Pictures uit Hollywood, een aardige krabbel van Prince Harry, een krantenartikel over Braveheart, enzovoort, enzovoort. Het belangrijkste is echter het programma van de uitvaart van zijn beste vriend, onlangs. We lopen door. Zowel boven als beneden staan een aantal machines die hun werkzame leven achter zich hebben gelaten. Ze luisteren naar illustere namen als Slubbing Billy en Spinning Jenny en waren halverwege de 18^e eeuw de state-of-the-art vernieuwingen die de wol- en weefindustrie in een nieuwe fase brachten.

Teamwork

Handenwrijvend komt Sheila Covell langsgelopen. Ze ploft zichtbaar vermoeid neer in een van de fauteuils, moe van het sjouwen. Bewonderenswaardig zie ik hoe deze beide zakenmensen op de leeftijd van 80 jaar nog het dagelijkse zware tilwerk doen. Alles is handwerk, ook het sjouwen met de klossen garen, en de rollen tartan: trapje op en trapje af. Het is kruip-door-sluip-door in de monumentale weverij. Geen dure isolatie voor Gordon en Sheila. Nee, de dakraampjes van de Mill zijn nog niet zo lang geleden afgeschermd met doorzichtig plastic tegen de kou. Een paar straalkacheltjes doen hun uiterste best om de diverse ruimtes enigszins aangenaam te houden. Ik proef zuinigheid met vlijt, maar bovenal teamwork.

Moving house

Wederom kijk ik mijn ogen uit. Elke hoek in het huisje is volgestouwd met machines, klossen garen, rollen tartan en stellingen vol met spulletjes om te verkopen. Het is precies 5 jaar geleden dat we elkaar hebben gesproken. Gordon is ouder geworden en fragiler en ik merk enige haast in hem. ‘Gisteren hebben we een huis gekocht’, vertelt hij me uit het niets terwijl ik hem wat foto’s laat zien van de oude weefgetouwen uit het Textielmuseum in Tilburg. Hij zit er vol van: ‘Three miles down the road’. Sheila en Gordon zijn blij dat ze weg kunnen uit hun oude huurhuis waar ze 30 jaar hebben gewoond en alle rubbish kunnen achterlaten. ‘It’s neat, impeccable. Really looking forward to it’. Het echtpaar Covell uit Wales werd in 1979 door een zakenman gevraagd om advies te geven voor het opnieuw opstarten van de molen in Bridgend. Toen het bedrijfsplan klaar was zijn ze gebleven en ze wonen nu vanaf 1981 op Islay. Na twee jaar konden ze de weverij kopen. De rest is geschiedenis.

Ik neem hartelijk afscheid van Sheila en Gordon en wordt nog even nageblaft door Sam, de company dog.