Na een copieuze maaltijd met ragout en pasta wordt de lange tafel in gereedheid gebracht voor een triple pairing van Japanse whisky’s, Cubaanse sigaren en zorgvuldig gekozen hapjes. De avond kent een hoog graangehalte; ‘The gathering of the grains’ noemde schrijver Michael Jackson dit eens tijdens een bezoek aan Japan.

Ligero, seco en volado

Even wat theorie ophalen. De groei van de tabaksplant op Cuba kent twee teelwijzen, sun-grown of shade-grown. Bij de shade-grown worden de velden met de tabaksplanten met fijnmazige doeken overkapt (muslin cloth) om de felle zon weg te houden. De beste bladeren uit de shade-grown teelt (tapado) worden gebruikt voor het dekblad: de bovenste bladeren zijn het donkerst, de onderste zijn lichter van kleur. Het duurt ongeveer 30 dagen voordat een gehele tabaksplant geplukt is. Bij de eerste oogst worden de onderste bladeren geplukt (zandblad), na 7 dagen de volgende, enzovoort. De tabaksbladen worden vervolgens gedroogd en daarna start een natuurlijke fermentatiefase waardoor zetmeel en eiwitten in het tabaksblad voor een deel worden afgebroken. De sun-grown teelt levert op haar beurt tabak voor het binnengoed (filler leaf) en het omblad (binder).  Hier kenmerken drie soorten bladeren de kwaliteit van zowel de structuur als de smaak: het donkere ligero-blad is het bovenste blad van de tabaksplant en de natuurlijke oliën in het blad geven een volle smaak af. Ze hebben zo’n 2 jaar nodig om verwerkt te kunnen worden in een Habanos-sigaar. Daaronder zitten de seco en volado bladeren die de lichtere smaken genereren. In het standaardwerk The World of the Habanos (Mark Brutton, UK 2012) wordt dit hele proces tot in detail beschreven. Brutton gaat in op de Vegas de Primera (de beste tabaksvelden) en welke tabak het keurmerk D.O.P. mag dragen (Denominations of Origin). Een must read voor iedere serieuze roker. Vanavond roken we in ieder geval een Vegueros Mañanitas uit het tabakswalhalla Vuelta Abajo in Pina del Rio, de streek die de beste tabak levert voor de Habanos.

Er was eens …..

Wederom een elftal met fijnproevers aan mijn tafel die in de juiste proefhouding staan om een avondlang te ruiken en te proeven. We trappen af met een korte geschiedenis van whiskymaken in Japan die eigenlijk begint bij het dwingende Amerikaanse optreden van Commodore Matthew Calbraith Perry in 1853 teneinde Japan te dwingen een open handelshouding aan te nemen. Naast Perry’s gunboat diplomacy was het wellicht het vat met Amerikaanse whiskey dat hij als geschenk inbracht tijdens de onderhandelingen dat de doorslag gaf. Na niet te lange tijd opende Japan haar ramen naar de buitenwereld onder toeziend oog van Keizer Meiji. Importbeperkingen werden opgelegd om de binnenlandse drankproducenten een kans te geven eigen producten te ontwikkelen en op de lokale markt te brengen. Een van die bedrijven was Settsu Shuzo. Dit bedrijf was opgericht door Kihei Abe en hij huurde op enig moment scheikunde- en brouwerijstudent Masataka Taketsuru in als scheikundige. Collega schrijver Gary He heeft dit verhaal mooi verwoord op zijn Drambox Blog.

Masataka Taketsuru

Masataka was 23 jaar toen Abe hem in 1918 vroeg om ervaring op te doen met het maken van ‘genuine’ whisky. Dat wilde Masataka wel en hij verbleef 2 jaar in Schotland, schreef zich in als student organic and applied chemistry aan de Universiteit van Glasgow en het Royal College, liep een lange stage bij Hazelburn Distillery en een paar dagen bij Longmorn in de Speyside. Zijn onderkomen was bij de familie Cowan in Kirkintilloch (Oost Dunbartonshire), waar hij al snel een oogje kreeg op de oudste dochter van de huisarts, Jessie Roberta ‘Rita’ Cowan. Het prachtige boek van Olive Checkland ‘The perfect Blend’ vertelt het hele verhaal in geuren en kleuren. In 1920 trouwden ze om vervolgens in Japan hun leven te wijden aan het maken van whisky in hun distilleerderij in Yoichi (Hokkaido). In 1940 kwam de eerste Nikka whisky op de markt. De Nikka Whisky Distilling Co. Ltd zou – samen met Suntory – toonaangevend worden in de whiskywereld.

OK…aan tafel !

De eerste whisky die ingeschonken is, is de Nikka Coffey Malt (45% abv) die zich kenmerkt door de welbekende Japanse zachtheid. Aficionado Ivo Deen, keeper of the cigars deze avond, presenteert een Vegueros Mañanitas (model), Ø 46 (doorsnede) en 100 mm (lengte). Een perfecte keus, omdat dit sigaartje met haar Vuelta Abajo tabak een kruidige match vormt met de zacht gelaagde Nikka. De continuous stills van de Ierse uitvinder Coffey worden over het algemeen gebruikt in de productie van graan whiskey; ditmaal heeft Nikka deze keuze ook gemaakt bij de productie van deze single malt whisky in haar Miyagikyo Distillery.

The Hakushu single malt Distiller’s Reserve

We roken door met de Vegueros en vinden een Hakushu dram voor ons van 43% abv. Een super combi van licht- en wat zwaarder geturfde single malt whisky’s van de Hakushu Distillery. De wat sterker geturfde malts zijn allemaal 18 jaar en ouder. Alle vaten zijn door Shinji Fukuyo zelf uitgekozen. Mr Fukuyo is de vierde chief blender in de 90-jarige geschiedenis van Suntory. Wederom sluit onze Cubaan aan bij deze whisky met diepgang. De Hakushu Distillery heeft in 1973 haar deuren geopend aan de voet van Mount Kaikomagatake, precies 50 jaar nadat Shinjii Tori zijn Suntory Yamazaki Distillery realiseerde.

Nikka Coffey Grain 45 % abv

Nikka Coffey Grain dankt zijn naam aan het gebruik van ketels van de Ierse uitvinder Aeneas Coffey. Ze zijn in 1963 vanuit Schotland naar Japan vervoerd om in de nieuw gebouwde Miyagikyo Distillery geplaatst te worden. Deze Grain wordt veel door Nikka gebruikt om te blenden maar doet het ook goed in cocktails.

Hibiki Japanese Harmony Suntory whisky

De humidor van Ivo blijft in bedrijf. De Partagas no 2 is aan de beurt en zal zich moeten bewijzen in dit Japanse whiskygeweld. De Partagas sigaren staan bekend als full flavoured en zijn opgebouwd met wederom tabak uit de Vuelta Abajo. De wereldberoemde fabriek van oprichter Don Jaime Partagas staat al sinds 1845 in hartje Havana (520 Industria Street). De aardse tonen van deze roker gaan zich meten met de lichtere smaken van onze volgende dram. De Hibiki blend is samengesteld uit graanwhisky van Suntory’s Chita Distillery en verscheidene single malts van zowel de Yamazaki Distillery als de Hakushu Distillery. De single malts zijn gekozen op basis van hun rijping op verschillende soorten vaten waaronder sherryvaten, Amerikaanse vaten van de witte eik en eigen Mizunara vaten. Het Suntory blending team onder leiding van Master Blender Shingo Torii heeft vervolgens de Japanese Harmony samengesteld.

Togouchi Japanese blended malt 12 y.o.

De Togouchi is op de proeverij in Arendonk op 15 oktober 2017 ook al langs geweest in de Kiwami expressie en maakte indruk. Niet op de laatste plaats omdat het verhaal zo bijzonder is. De whisky’s worden namelijk door Chugoko Jozo gerijpt in een verlaten spoorwegtunnel. Deze 12 jaar oude whisky van 40% abv is een blend van Schotse malt whisky en Canadese graanwhisky. De geturfde malts laten een vleugje turf achter.

Akashi blend 40% abv

Aan het einde van de avond trakteer ik mezelf op een H. Upmann, een roker met wat meer seco en volado onder het dekblad en daardoor een iets lichtere match (light to medium flavoured) voor deze subtiele Japanse smaken. Dit handige 50 cl buikflesje van Akashi ligt zo lekker in de hand. Wederom een blend die voor de buitenlandse markt is samengesteld. Voor binnenlands gebruik krijgen de Japanners zelf een molasse spirit in plaats van een graanwhisky toegevoegd. In Europa zou deze combi niet verkocht mogen worden als whisky. Molasse gefermenteerde spirit wordt veel gebruikt op de Indiase markt.

Amrut fusion single malt 50% abv

Geen Japanner om af te sluiten vanavond, maar een verrassende Indiase Amrut Fusion single malt. De gebruikte gerst uit Schotland en India hebben whisky rater Jim Murray doen besluiten om hier 97 punten aan toe te kennen: Third Finest Whisky in the World for 2010. Van tafel, zou ik zeggen…de asbakken zijn vol, de kamer blauw en de glazen leeg. Het was een leerzame, gezellige en bovenal verrukkelijke avond in goed gezelschap.