De weersvoorspelling van deze zaterdag gooit roet in ons whiskymenu. Plan B gaat in werking: van whiskyboot naar whiskykamer.

We trappen deze 12e Whisky te Water af met een dubbel gefilterde Tennessee whiskey: Gentleman Jack van Jack Daniels. Daar waar ik voorheen de Daniels’ whiskeys links liet liggen en met enig dedain keek naar de echte Jack fanaten, maak ik tegenwoordig een diepe buiging. Vanwaar die u-turn ? Dit heeft alles te maken met mijn bezoek aan deze distilleerderij in ‘dry Moore County’ afgelopen zomer en in het bijzonder de VIP tour door topgids Dusty.

Lincoln County Process

‘Mellow’ is in de super distilleerderij uit Lynchburg het toverwoord. Druppelen alle whiskeys van Jack een keer door een 3 meter dik filter van verbrand sugar maple (charcoal), deze Gentleman Jack heeft deze weg twee keer afgelegd. ‘Double mellowed’ staat er daarom meerdere keren op de fles. Het Lincoln County Process schrijft deze filter-werkwijze voor aan alle distilleerderijen die hun whiskeys willen labelen als Tennessee Whiskey.  Ook bij de productie van de George Dickel Whisky (zonder “e”) van de Cascade Hollow Distillery in het nabijgelegen Tullahoma wordt een soortgelijke filtering toegepast. Dat 1 en 1 niet overal 2 is, wordt iets ten zuiden van Lynchburg bewezen, in Kelso, waar Benjamin Prichard’s haar whisky maakt. Benjamin kreeg het voor elkaar om toch een Tennessee whiskey te zijn zonder ‘charcoal filtering’. Enfin, we genieten bij Jack van het al jaren vaste mashbill-recept: 80 % mais, 12% rogge en 8% gemoute gerst.

In het doolhof

Van het ‘dry Moore County’ in Tennessee naar het hoger gelegen Kentucky. Vergeleken met het whiskylandschap in Schotland is de Verenigde Staten een doolhof. Stel je voor: de tweede whiskey vandaag is een bourbon uit de Buffalo Trace stal. Eigenaar Sazerac krijgt het voor elkaar om haar whiskeys in 4 catergorien op te delen: 1. rye mash, 2. wheated mash (Pappy van Winkle), 3. mash bill #1, 10% lower rye (Stagg, Buffalo Trace, White Dog, Old Charter, etc), 4. mash bill #2, 10-15% higher rye: o.a. Blanton’s. Twaalf vooraanstaande whiskeynamen hangen aan hun boom. Met de onderstaande kaart hoop ik weer door de bomen het bos te kunnen zien.

De ‘Blanton horse and jockey‘ is wereldberoemd. Kentucky is een paardenstaat en daarom zijn er 8 verschillende ‘stoppers’ uitgebracht, ieder voor een moment in de paardenrace, van start tot finish. De laatste, met de ‘S’ van Blanton’s geeft de finish van de race aan: de overwinning. Onder de kurk zit een bourbon van 93 proof (46,5 % abv). Verdere info: warehouse H, rick 48 (middle floor) en barrel no. 330.

De klank van whiskey

Ik schenk de de Willett Pot Still Reserve uit de prachtige fles. Letten we altijd op de kleur, de neus, de smaak en de afdronk, bij Willett komt er echter een dimensie meer bij: de klank. Geen enkele andere whiskey heeft dit ‘schenkgeluid’ nog kunnen evenaren en dit heeft alles te maken met de gracieuze vormgeving. In 2008 heeft deze overheerlijke bourbon 2 prijzen in de wacht gesleept voor zowel smaak als design. Daar had er van mij een bij gemogen. Misschien de reden dat eigenaar Kentucky Bourbon Distillers in 2012 besloten heeft om de naam Willett weer in ere te herstellen.

Stepping stones

Whiskeyproeverijen geven, is verhalen vertellen en whiskeys kunnen dan soms bijzaak worden. Ze worden dan stepping stones om het grotere verhaal te vertellen.  Dit geldt in hoge mate voor de enige craft/artisan whiskey van vandaag: de FEW bourbon.

De FEW is een fles met een verhaal. Het ironische een-tweetje van ‘FEW & spirit’ werd mij na enige bestudering pas duidelijk. FEW Spirits is een craft distillery aan de noordkant van Chicago (Illinois), in het stadje Evanston, bekend om zijn Northwestern University. Het waren de methodistische oprichters van deze universiteit in 1850 die het gedachtengoed van de Temperance Movement deelden. De Women’s Christian Temperance Movement  was een beweging die ten strijde trok tegen het gebruik van alcohol. Toen in januari 1920 de Drooglegging in Amerika een feit was, wist het stadje Evanston al niet beter, ze hadden al meer dan 60 jaar droog gelegen. Het was ook na de afschaffing van de Drooglegging in 1933 dat – ofschoon Illinois het verbod op alcohol had opgeheven – Evanston voet bij stuk bleef houden.

De staat van Illinois had een wet aangenomen die steden de bevoegdheid gaf zelf te beslissen over ‘dry or wet‘. Zo gebeurde ook in Evanston. Onder fanatieke aanvoering van de voorzitter van de WCTM, Frances Elizabeth Willard (initialen FEW), wist haar Four Mile Limit League met een 3-1 stemming de voorlopige strijd om een dry Evanston (aka ‘Heavenston’) te winnen.  Pas in 1972 moest deze beweging bakzeil halen en kwam er een einde aan een lange onthoudingsperiode van maar liefst 117 jaar. Enfin, Few Spirits is in de historie gedoken bij het ontwerp van hun etiket. Het standbeeld  op het label (aka Big Mary) van beeldhouwer Daniel Chester French geeft het statige verleden aan van Illinois ten tijde van de Chicago World Fair van 1892. De letters FEW herinneren aan de vergeefse strijd tegen het gebruik van alcohol. Wat proeven we ? Een bijzondere smaak met veel pit verraad een hoeveelheid Northwestern rye (20%), 70% Corn en 10 % 2-Row Malt. Gun deze craft whiskey wel zo’n 30 minuten ‘op adem te komen’ voordat je hem aan je neus zet.

Bottled-in-Bond

Nog niet eerder heb ik een Bottled-in-Bond geschonken. Steeds vaker grijpen distilleerderijen terug op de in 1897 ontstane wijze van distilleren en opslag. Om de consument te beschermen tegen fake whiskeys (niet zelden vond met terpentine in de fles of kleuringen met onbestemde producten) werd in dat jaar de Bottled-in-Bond Act aangenomen. Dit hield in dat de whiskey op 50% abv gebotteld moest worden, door 1 master distiller gemaakt moest zijn in 1 distilleerseizoen, geen kleurstoffen mocht bevatten en 4 jaar weggelegd moest worden in een warehouse onder toezicht van de federale overheid. Enkele andere varianten die we steeds vaker zie worden opgesomd door Dillon Mafit:  Heaven Hill Bottled in Bond 10 yr Bourbon, Old Fitzgerald 100 proof bourbon (Heaven Hill), Mellow Corn Straight Corn Whiskey (Heaven Hill), Jim Beam Bonded Bourbon, Old Grandad Bonded Bourbon (Jim Beam) en Old Overholt Bonded Straight Rye (Jim Beam).

Rye

We sluiten onze middag af met een echte beauty uit de stal van Jack Daniel’s Distillery, de Single Barrel Rye. De enige expressie – samen met de Straight Rye – die een afwijkende mashbill kent: 70 % rogge, 18 % mais en 12% gemoute gerst. Een prachtige whiskey met een bite, maar ook mellow,  zoals Jack het bedoeld had.

Terwijl we nog wat napraten over onze zoete middag zet de Wheelbarrow Band uit Oude Niedorp een prachtige Tennessee Rose in

Well it’s a sweet dream                                                                                    

That keeps me close to you dear

We kunnen niet wachten op een volgende Whisky te Water in 2019