Hoe houd je je als vrouw staande in een gezelschap van 10 whiskysnuivende en -proevende mannen ? Hoe sterk ben je als vrouw om niet zoals de meeste mannen op dinsdagochtend een geturfde Bowmore 18 y.o. te nuttigen ? En hoe blijf je als vrouw overeind in een lawine van adviezen over wat jij lekker moet vinden ?

Het is een gure novemberavond in en rond ‘s-Hertogenbosch. De treinen hebben her en der vertraging, de radio voorspelt slagregens en de files schijnen maar niet op te lossen. Maar er is altijd hoop. Binnen bij Whiskyslijterij De Koning snort het kacheltje en schurken 10 mannen tegen elkaar aan in afwachting van een whiskytasting voor doorgewinterde proevers. Mijn regenjas hang ik aan de kapstok en het boek dat ik al dagen lees neem ik mee naar mijn zitplaats aan het einde van de lange tafel in de King’s Tasting Room, de proefkamer van gastheer Rob Stevens.

Op de schap achter onze gastheer Rob Stevens staan zes zwaargewichten klaar en nog een verrassing. Het proefgezelschap is nog niet compleet; twee stoeltjes in het midden zijn nog onbezet. Voordat ik mijn boek wegleg vraagt mijn buurman wat ik lees. Ik laat hem mijn laatste aanwinst zien: De Illusie van Drank van Jeroen Derks. ‘En ?’, zegt hij, terwijl hij het boek aan voor- en achterkant snel scant. Blij met zijn vraag moet ik het antwoord uitstellen wanneer de winkelbel gaat en twee vrouwen binnenkomen en plaatsnemen in het midden. Mijn buurman heeft geen oor meer voor mijn toelichting. ‘Goedenavond, dames’, hoor ik hem in koor met enkele andere mannen vrolijk zeggen. Enfin, laat ik haar Manon noemen, 29 jaar en docente geschiedenis.

Alle ogen zijn op onze verlate gasten gericht. ‘Dit is mijn eerste whiskyproeverij’, bekent Marion. Direct buigen enkele mannen zich naar haar toe: ‘Laat het over je heen komen, Manon.’ ‘Gewoon van links naar rechts en rustig beginnen.’ ‘Het wijst zich vanzelf.’ ‘Niet lekker ? Gewoon laten staan, Manon.’

Bowmore 18 yo PX en Oloroso casks (43% abv)

Manon glimlacht, luistert naar Rob’s verhaal, ruikt, proeft en oordeelt niet. Ze kijkt rond en denkt. Een volgend advies volgt: ‘Manon, ruik vooral eerst’. ‘Wat je ruikt is rook, Manon’ en ‘Deze vind jij niet lekker, Manon.’ Ik concentreer mij op mijn eerste dram en zie een prachtig gekleurde ‘travel retail’ Bowmore 18 y.o. Ook al heeft deze Bowmore zijn laatste maanden doorgebracht in zowel PX als Olorosovaten. Het is zeker geen sherrybom, maar mooi gelaagd en nergens opdringerig. Tonen van karamel, hout en chocolade komen voorbij. Bokito-waardig zou ik zeggen.

Proeven met je brein

Ik kan niet loskomen van mijn boek met de ondertitel: Een prikkelend perspectief op proeven. ‘Welke vind jij de lekkerste Manon ?’ vraagt een tafelgenoot. ‘Ik weet echt niet hoe ik dat moet beschrijven’, zegt ze oprecht. En ….dat is nou net het juiste antwoord. We hebben geen gemeenschappelijke dranktaal, beschrijft programmeur, kunstenaar en gepassioneerd whiskydrinker Jeroen Derks in De Illusie van Drank (blz. 93-99 Dranktaal). Hiermee probeert hij de lezer een nieuwe kijk te geven op hoe ons brein drank en de smaak ervan creëert.

Càrn Mòr Bunnahabhain Staoisha 2013-2019, Caroni rum cask finish (50% abv)

Ik zoek de rumtonen in deze Caroni botteling, maar moet echt mijn best doen. Zijn de rumvaten te oud geweest en is alles al uit het hout getrokken ? De alcohol is een tikkeltje teveel aanwezig, maar niet overheersend. Mijn advies aan Morrison & MacKay Ltd. zou zijn: gewoon wat langer laten rijpen.

Càrn Mòr  Coal Ila 2012-2019 (50% abv)

In deze tweede lichtgekleurde whisky in de line-up denk ik Coal Ila te herkennen met haar lichte soepelheid en rokerigheid. Nooit opdringerig en precies op maat. Ik hoor het woordje ‘mint’ voorbij komen en probeer het thuis te brengen, maar mijn twee voorgaande drams hebben mijn smaakhuishouding al aardig overhoop gezet. Tussen de whisky’s door probeer ik  mijn smaakpapillen te resetten, want carry over-effecten liggen op de loer legt smaakprofessor Peter Klosse uit in Het Nieuwe Proefboek (blz. 310-318 Invloeden op het proeven). Ook voor deze Càrn Mòr botteling geldt dat een paar jaar langer op het vat deze dram zeker niet minder zou maken.

Ardbeg 19 yo bourbon & Oloroso casks (46% abv)

Een unieke whisky die ditmaal niet gemarkeerd is met een naam, maar met een jaartal. De Oloroso sherryvaten geven deze nieuwkomer ietwat fruitige tonen. ‘Zeker geen onplezierige smaak wanneer je weet dat Ardbeg zich over het algemeen afficheert met veel vissigheid en teertonen’, licht onze gastheer toe.

Coal Ila Feis Ile 1997 – 2019 (58,4% abv)

Deze feestwhisky is een ouderwetse medicinale rookdram. Een cask strength die daarom niet bij iedere gelegenheid past maar toch zeer bijzonder blijft. Ik wil het raam openzetten, de gure novemberwinteravondwind in mijn gezicht voelen en de kolenrook ruiken als ik deze schoonheid proef. Ik zit nog even met mijn ogen dicht te genieten wanneer mijn buurman mij aanstoot. ‘Alles goed, Fred ?’

Whisky Nerds Coal Ila 1991 – 2019 (48% abv)

The Whisky Nerds blijven verrassen. Deze 28 jaar oude whisky is een snoepje. De neus is zacht, misschien ietwat vlak, maar niet in negatieve zin. Wat wil je na 28 jaar. Eenmaal in de mond beginnen mijn papillen zich te roeren: het smakenspel is op de wagen. Deze Coal Ila is gelaagd en vol. Ik stel de afdronk nog even uit, maar de finish is voortreffelijk. Jammer dat ik deze dram in een line-up moet proeven. Ik doe hem zo zeker geen eer aan.

As We Get It single malt (60,6% abv) 

Telkens wanneer ik AWGI tegenkom blijft deze onderschatte botteling van Ian Macleod Distillers verrassend. Momenteel staat hij nog steeds bij onze nationale grootgrutter op de G&G-schappen (57,1 % abv). Andy Burns (Fyne Malts of Inveraray, Inveraray, Schotland) wist mij enkele maanden geleden te vertellen dat de eerste serie AWGI een Highland whisky bevatte. Zouden de anderen dit al aan Manon hebben verteld ?