Het zal vrijwel iedereen ontgaan zijn dat de Mille Miglia, ‘s werelds bekendste endurance race, dit jaar toch verreden is. Niet in het voorjaar zoals de traditie is, maar van 22 tot en met 25 oktober.

De heenweg naar Italië leggen we in 6 uur af een Mercedes Benz E350 coupé om qua snelheid in de stemming te komen. De soepelheid en paardenkracht van deze luxe MB is imposant en daags erna kunnen we haar pluspunten testen op de Passo dello Stelvio. Het befaamde bergtraject met de vele tornantes vereist de nodige stuurmanskunst. Vanuit het Noord-Italiaanse ski-oord Livigno tel ik 34 bochten, niet eens het maximum aantal maar toch zal de automatische transmissie de 6 cilinders flink aan het werk moeten zetten. De uitstekende weersomstandigheden laten het toe om met open kap te rijden, wat de ervaring nog intenser maakt.

Italiaanse triple single malt

Omdat we een afspraak hebben bij PUNI, de enige single malt whiskydistilleerderij van Italië, ligt de route over de Stelviopas voor de hand. We parkeren onze zwarte bolide recht voor de state-of-the-art whiskytempel van de familie Ebensperger. Ik loop langs de glazen kubus die in het vierkante stenen kunstwerk hangt naar binnen. De stralen van de herfstzon worden gebroken door de opengewerkte stenen constructie en vallen poëtisch op de beide koperen stills die hoog uit de vloer omhoog reiken. Geen wonder dat in dit kunstwerk een topwhisky wordt gemaakt. De onlangs gelanceerde PUNI Aura whisky is gekozen tot European whisky of the year 2021 door whiskywizard Jim Murray met 95 punten. Jammer dat de overheerlijke smaak van deze triple single malt whisky omgekeerd evenredig is aan de bekendheid in eigen land. Op flesworp afstand aan de zuidkant van de Stelviopas in Livigno is PUNI een onbekende bij de drie whiskyslijterijen die ik bezoek.

Assistenza

Onze Fiat Abarth 695 (180 PK) is een van de zeven Abarth assistentiewagens die de hoofdrijders met hun Alfa Romeo 8 cilinder 2900 A Botticella uit 1936 ondersteunen waar mogelijk. Deze support vraagt om kennis, wendbaarheid en passie. Kennis van het parcours en de wagen; wendbaarheid om in wisselende weersomstandigheden te kunnen presteren en passie om jaar na jaar terug te keren naar dit fantastische evenement. Dat snelheid voor ons geboden is om ter plaatse te zijn wanneer assistentie gevraagd wordt is evident. Daar waar de Akropovic uitlaten knallen is hulp in de buurt. Bij zowel hoofdrijder als navigator rust een niet geringe verantwoordelijkheid op de schouders. Tevens worden er eisen gesteld aan de fysieke gesteldheid van de rijders op die momenten waar de G-krachten in de vele tornantes het uiterste vergen van ieder lid van het support team.  

PUNI Vina

Op de terugweg van Glorenza naar Livigno heb ik mijn zojuist aangeschafte PUNI Vina, een Italiaanse triple single malt, vijf jaar gerijpt op Siciliaanse Marsala Vergine wijnvaten en gebotteld op 43 % abv, veilig op de achterbank gezet. Ik zie plotseling overeenkomsten tussen de race sport en dit jonge PUNI raspaardje uit Zuid-Tirol. Kennis, wendbaarheid en passie zijn ook hier al jaren onlosmakelijk verbonden met de wijze waarop dit familiebedrijf haar whisky produceert. Kennis van de gebruikte grondstoffen (gerst, rogge, tarwe en gist); wendbaarheid om bij tegenslagen in de oogst of in het distillatieproces toch een exact gelijke kwaliteit te behouden en passie om jaar in jaar uit te blijven veranderen, met nieuwe producten te komen en nieuwe markten te ontdekken. Architect Werner Tscholl heeft samen met de familie Ebensperger het fundament gelegd voor een succesvol product dat as we speak voet op Amerikaanse bodem zet. De stijlvolle uitstraling van de PUNI Distillerie en het flesdesign wordt wereldwijd door kenners onderkend en gelauwerd.

Brood en Spelen

Drie old-timers trekken qua design mijn aandacht: de eerder genoemde 8 cilinder Alfa Romeo 2900 A Botticella uit 1936, de Alfa Romeo 6C 1750 GT Zagato uit bouwjaar 1931 en de Ferrari 340 America Spider Vignale uit 1952. De wagens zijn alle drie van Italiaanse makelij en stralen eenvoud, kracht en elegantie uit. De Nederlandse rijders zijn al vele keren aan de start van de Mille Miglia verschenen. Dat de 1000 mijlen zijn verdeeld over 4 dagen zal niemand verbazen. De Romeinse dichter Juvenalis introduceerde zo’n 2000 jaar geleden het begrip Brood en Spelen: wanneer het volk in nood is, is voedsel en afleiding van cruciaal belang. Zeker in het zo door corona geteisterde Italië is dit aan de orde. Veel Italianen hebben afgelopen jaar veel geleden onder de opgelegde isolatie en het verlies van naasten en een race als de Mille Miglia brengt zichtbaar vertier en soelaas. Fanatiek wordt er langs de route gezwaaid en gevlagd wanneer de wagens met hoge snelheid langskomen. Alle snelheidsmeters zijn zelfs vier dagen langs de gehele 1600 kilometer lange route uitgezet uit respect voor de rit der ritten. Politieagenten uit het gehele land wordt gevraagd op de ontelbare rotondes te posten om de rijders maar aan te manen nog een tandje bij te zetten middels het vai vai handgebaar.   

Eenvoud en elegantie

De hectiek van de Mille Miglia staat in schril contrast met de rust in de PUNI whiskytempel in Glorenza. Op een eerder moment sprak ik architect Werner Tscholl over zijn ontwerp. De eenvoud waarmee hij te werk is gegaan, zien we terug in het patroon van terracottakleurige stenen die om en om zijn gestapeld. De ventilatiegaten in de Italiaanse graanschuren zijn door Tscholl als startpunt genomen voor de gehele constructie. Het gebruik van gebakken stenen in het keldergedeelte was een bewuste keus. ‘In het Duitse woord brennen zat voor mij de analogie tussen whisky en stenen: whisky wordt gestookt en stenen worden gebakken’. Werner: ‘Het fijne was dat ik niet werd gehinderd door enige kennis op whiskygebied. Hoe ik op dit ontwerp kwam ? Ik wilde een soort van doos bouwen waarin we gedurende de constructie naar believen dingen zouden kunnen veranderen’. In een avond stond het ontwerp in al zijn eenvoud achter op een sigarendoos. Connecties met Forsyths uit Schotland zorgde voor twee prachtige elegante koperen distilleerketels.  

Fantoomplezier

Het is nog steeds onvoorstelbaar dat de Engelse fabrieksrijder Stirling Moss samen met zijn navigator Denis Jenkinson in 1955 de 1600 kilometer in 10 uur heeft afgelegd in hun Mercedes Benz 300 SLR met startnummer 722. Moss: “Het winnen van de Mille Miglia was veel moeilijker dan het winnen van de 24 Uur van Le Mans. De stress op de auto is veel groter, je racet op openbare wegen: het waren tien veel intensievere uren dan waar ook. Er stonden toeschouwers aan de kant van de weg, zodat je de apex van de bocht niet kon zien, en dus reed je met het besef dat de bocht gaandeweg plots scherper zou kunnen worden”. Het blijft speciaal tot op de dag van vandaag dat enkel die wagens aan de startlijn mogen verschijnen die tussen 1927 en 1957 daadwerkelijk hebben deelgenomen. Ieder jaar doen er 400 wagens mee, maar er zijn vaak meer dan 900 inschrijvingen en dus ook veel afwijzingen.

Al enige dagen lijd ik aan fantoomplezier: nog regelmatig rem ik in mijn dromen wanneer ik de scherpste tornantes neem met een glimlach op mijn gezicht. Een ding weet ik zeker: ik zal er bovenop komen met behulp van mijn prachtige PUNI Vina als medicijn. Wat hebben we als deelnemers genoten van de race, de rijders, het land en zijn whisky.