FEW oprichter Paul Hletko vertelt in Deel 2 verder over o.a. muziek, zijn familiegeschiedenis en de lange strijd van de Northwestern University en Frances Elizabeth Willard tegen het alcoholgebruik in Evanston.

Muziek

Tijdens een online sessie een week na de masterclass krijg ik een kijkje in Paul’s man cave. Verschillende gitaren versieren zijn muren en niemand zal vreemd opkijken dat Paul’s samenwerking met bevriende musici nog steeds leidt tot interessante bottelingen. Een eerdere samenwerking met de Amerikaanse band The Flaming Lips was een succes. Dit najaar zal een eerder project met Alice in Chains een vervolg krijgen. Een botteling met de Black Rebel Motorcycle Club staat op het punt om uitgebracht te worden.  Ook experimenten met sonic maturation (spirit laten rijpen in vaten op de trillingen van muziek) is een pad dat Paul al heeft bewandeld.

           Deel 1 en 2 zijn verschenen in Whisky Passion nummer 3, 2022.

FEW Cold Cut Bourbon (46,5% abv)

Al enige minuten staat Paul met de fles FEW Cold Cut Bourbon in zijn hand voordat hij alle geheimen van deze whiskey met ‘koude koffie’ prijsgeeft. Ditmaal heeft FEW Spirits besloten de spirit niet met water terug te brengen naar 46,5 % abv, maar met cold brew coffee. ‘We moeten niet denken aan espresso koffie of filter koffie. Nee, cold brew kent een lage bitterheid en zuurgraad, heeft wat chocoladetonen en is iets zoeter dan gewone koffie. Let wel, het is dus geen likeur, maar whiskey met cold brew coffee. Er zijn voorschriften in de US hoe je een product mag noemen, maar geen richtlijnen die zeggen dat je je spirit alleen maar moet terugbrengen naar bottle proof met water. Dus waarom dan geen koffie of thee?’

Story in a glass

De verhalen wisselen elkaar af van de technische ins & outs tot meer persoonlijke ontboezemingen. ‘Ik heb mijzelf alles aangeleerd door boeken te lezen en door trial and error mijn weg te vinden. Daarna heb ik de American Craft Spirits Association opgericht om het voor iedereen na mij iets makkelijker te maken. Momenteel zijn er zo’n 2500 craft distillers actief in de US.’ Maar, naast een aangeboren experimenteerdwang was er nog een drijfveer die Paul Hletko aanzette om in Evanston (Chicago) zijn FEW Spirits te starten: het verhaal van zijn familie.

Nalatenschap

Voor WO-II bestierde Paul’s grootvader een brouwerij in het voormalige Tsjechoslowakije, het huidige Tsjechië. Toen de Nazi’s in 1939 binnenvielen werd de brouwerij geconfisqueerd en opa’s voltallige familie – zes kinderen, zijn ouders en zijn grootouders – vermoord in een concentratiekamp. ‘Met deze nalatenschap moest ik iets doen anders zou deze geschiedenis voorgoed verloren gaan. Daarom wilde ik deze distilleerderij bouwen op de fundamenten van mijn familiegeschiedenis. In plaats van met wraakgevoelens te blijven rondlopen, wilde ik alles een positieve en creatieve uitstraling geven. Mijn oma heeft de opbouw van FEW en onze groei naar 50 staten, naar 36 landen en 4 continenten nog mee mogen maken tot ze in 2020 overleed. Ze was trots.’

Evanston

Waarom gekozen voor Evanston, de geboorteplaats van de Amerikaanse Drooglegging? Paul zet z’n fles weg en vertelt het verhaal. ‘De methodisten in Evanston richtten in 1851 Northwestern University op om zich intellectueel te kunnen meten met universiteiten als Oxford, Cambridge, Harvard en Yale. Met zekerheid moesten de meeste studies aangeboden kunnen worden en tevens moesten de slimste studenten daardoor voor NWU kiezen. Dus moest er een stad rondom de universiteit gebouwd worden om de studenten weg te houden van alcohol. Al met al een zeer behoudende opvatting van een toch vooruitstrevend universiteitsbestuur. Vrouwen moesten toegang krijgen tot kennis en toegang krijgen tot de NWU. Ze stelden de eerste vrouwelijke voorzitter aan: Frances Elizabeth Willard. Maar Elizabeth voelde zich niet genoeg uitgedaagd in haar functie en werd de tweede leider van Women’s Christian Temperance Union, een groep vrouwen die zeer succesvol voor drooglegging pleitten. Het was dus geheel aan Willard toe te schrijven dat de drooglegging bestond.’  

Respect

‘Willard woonde ongeveer 1,5 kilometer ten noorden van onze distilleerderij. De toegang tot haar huis, een museum, is mij ontzegd en ook mag ik geen voet zetten in het Evanston History Centre, want ik ben natuurlijk een slecht mens’, glimlacht Paul. ‘Veel mensen denken dat FEW een dikke middelvinger is. Niets is minder waar, het is uit respect voor deze vrouw die volgens mij de basis heeft gelegd voor de supermacht die Amerika was van 1945 tot 1998.’ Rasverteller Paul is in zijn element. ‘Het zal jullie opgevallen zijn dat Willard’s optreden tijdens de World Fair in 1893 niet ongemerkt voorbij is gegaan. Kijk eens goed naar onze flessen: twee keer 46,5 maakt 93, over onze kurk zien jullie het ticket van de World Fair en ook op onze labels vind je vaak afbeeldingen van deze wereldtentoonstelling in Chicago.’

Ik heb de drooglegging de nek omgedraaid

I killed prohibition

Enfin, lang verhaal kort. Wanneer Holiday Inn Hotels in 1972 op de gemeentedeur klopt met het verzoek een hotel te bouwen met bar ontstaan de eerste barstjes in het construct van de Evanston drooglegging. Er wordt toestemming gegeven om enkel in de hotelbar alcohol te serveren, maar alleen ‘als er een volledige maaltijd bij besteld wordt’. Meteen worden de french fries op alle menukaarten verplaatst van ‘side dish’ naar ‘entree’. Er is geen houden meer aan. Tien jaar later heeft Evanston haar eerste slijterij. ‘Maar hoe bedien je 54.000 studenten met 1 slijterij? Ik heb de drooglegging de nek omgedraaid,’ zegt Paul.  

FEW Rye whiskey (46% abv)

‘Onze grain to glass craft rye is de nummer 1 in de States. We gebruiken 20% mais als flavour grain waardoor we echt de graansmaak naar boven kunnen halen. Daarnaast gebruiken we een Franse wijngist in plaats van het Belgische biergist. Omdat rogge van origine toch wat spicy is, proberen we daar juist met de wijngist tegenin te gaan in het gistingsproces. De wijngist haalt de fruitige tonen naar voren; denk aan peren, pruimen en kersen. We doorbreken zo het verwachtingspatroon en brengen daarmee iets nieuws. We zien dan ook dat Scotch drinkers juist daarom meer naar onze rye whiskey neigen. Rye whiskey werd rond 2008/2009 populair. Dit had ook te maken met het feit dat de grote Kentucky Distillers eigenlijk geen rye whiskey hadden. Dus wij brachten iets dat onze concurrenten niet hadden.’ 

FEW Immortal Rye whiskey (46,5% abv)

We krijgen het verhaal van onze vierde dram. Ditmaal is de rye whiskey teruggebracht tot 46,5 % abv met Eight Immortals Oolong Tea. ‘In een brainstormsessie met mijn vriend Steven Kaplan wilde ik de vraag beantwoord krijgen waar ik mijn spirit van 64,5% nog meer mee kan verdunnen tot 46,5% behalve water. Waarom geen thee? Vervolgens hebben we 30 soorten thee getest onder allerlei condities en kwam de Eight Immortals Oolong Tea als favoriet uit de bus. In het midden van de pandemie hebben we toen 1000 kilo thee besteld uit China.’

Vele neuzen gaan na dit enerverende college wederom het glas in en mijn buurman begint instemmend te knikken en ik hoor een goedkeurende ‘hmmm…’. Wanneer je weet dat deze ‘whiskey met thee’ tijdens Paul’s masterclassreis door Europa met veel gejuich is ontvangen, kun je zeggen dat ook dit experiment geslaagd is.