Ik reis af naar het Belgische Zammel (deelgemeente van Geel) voor een ontmoeting met Arran ambassadeur en bottelaar Jan Vissers.

Verschenen in Whisky Passion nummer 4, 2022

Onder de mails van Jan Vissers prijkt een paginalange palmares (Winner of The Belgian Whisky Awards 2009, Best Whisky Shop; Official Ambassador of the Arran Malt Whisky since 2010; Winner of The Belgian Whisky Awards 2014, Ambassador of the year; Distributor Italian Car Series; enz., enz.). Terwijl ik in het hart van de immense slijterij sta te genieten van de Single Malt Whisky Shop hoor ik mijn gastheer al mijn richting uitkomen. Zijn winkelwagentje rammelt van de flessen. We nemen de lift naar de kelder. Beneden gekomen draai ik even om mijn as. Alle wanden van het sfeervolle proeflokaal, groot genoeg om 40 proevers te herbergen, zijn bedekt met Arranbottelingen.

Arran ambassadeur

Met enthousiasme en gedrevenheid vertelt Jan zijn verhaal. Tussendoor krult hij zijn fraaie handlebar-snor op zorgzame wijze. ‘Het trotste ben ik op het ambassadeurschap van Arran dat mij in 2010 is toegekend. Samen met de Arran-importeur (Mario Groteklaes FB) van The Nectar was ik op pad. De avond van tevoren hadden we een uitgebreid diner gehad met James MacTaggart. Hun Machrie Moor was nog maar net op de markt. Het werd laat die avond. ’s Anderdaags kom ik met kleine oogjes de Arran Distillery binnengelopen door een erehaag van medewerkers die stonden te applaudisseren. Tot mijn grote verbazing zie ik mijn naam op het bord van ambassadeurs staan.’ Jan pakt een fles van de schap. ‘Kijk, dit is de boosdoener, een Arran Vintage 96 in een ronde koker met oranje etiket; toen was ik echt verkocht.’ 

Mijn eerste whisky

Maar, nog verder terug was het eigenlijk allemaal de schuld van de band Guns N‘ Roses en met name van de zanger Slash. ‘Hij werd vaak geportretteerd met een fles Jack Daniels. We hadden weinig whisky in de slijterij, zelfs geen JD. Ik heb toen een fles gekocht en mijn vader nam er elke avond een slokje van; hij was geen liefhebber en ik had er eigenlijk ook niet veel mee. Tot op een dag een vertegenwoordiger van Diageo de winkel binnenstapte met een boek van Bob Minnekeer. Ik heb mij na het lezen laten inspireren door alles wat whisky was. Ergens op een vakantie aan zee in een restaurant heb ik toen een Glenfiddich 12 jaar besteld. Dat was mijn eerste contact met single malt en ik was direct om. Toen kwam Dalwhinnie 15, Lagavulin 16 en Bowmore Legend. De rest is geschiedenis.’

Brouwerij Fisser

Op 1 oktober 1969 startte Jans vader Peter Vissers op 19-jarige leeftijd het Depot P. Vissers. Hij huurde een paar garages en ging van deur tot deur met wat stalen en een prijslijst; een drankenslijter avant la lettre. In 1979 heeft hij toen zijn eerste magazijntje gebouwd waar men drank kon afhalen. Peter bleef zijn rondes doen bij particulieren, wat cafeetjes en een parochiezaal. In 1989 werd de deurverkoop afgeschaald en bouwt hij een grote winkel om vervolgens in 2006 de huidige slijterij in Zammel neer te zetten. In Westerlo runt Jans broer Tom de huidige brouwerij.

Ne Flierefluiter

Dagelijks brengen vrachtwagens de tonnen, vaten en kratten bier en andere dranken rond naar evenementen, horeca en particulieren. Daar wordt al enige tijd het eigen bier gebrouwen, Ne Flierefluiter, een heus Fisser bier. ‘Vandaag de dag is mijn zoon Mauro de brouwer die samen met mijn vader in de kelder onder de naam Godchild Brewery (GCB) aan het brouwen is.’ Op 14 mei 2022 bestond Ne Flierefluiter 40 jaar. Ter ere hiervan is er een super tripel whisky infused & oaked gecreëerd door Brouwerij Fisser. ‘De Westerlonaren noemden zichzelf Flierefluiters, een geuzennaam die zijn oorsprong vindt in rijke omgeving van Westerlo, eigenlijk de achtertuin voor de betere families uit Brussel. Men kon hier tot rust komen en van het goede leven genieten. Het was onder andere de adellijke familie de Merode die in de omgeving van Westerlo verscheidene kastelen bewoonde. Een flierefluiter is een bon vivant, een levensgenieter.’

Witte rook voor Fisser Brand

Sinds enkele jaren bottelt Jan met enige regelmaat mooie whisky’s onder de naam Fisser Brand ‘Het allereerste vat was een Ardbeg Very Young. Eigenlijk de wereld op zijn kop: ik had een klein porto vaatje van 20 liter. Op 31 december 2004 hebben wij met een groep vrienden allemaal eenzelfde fles Ardbeg Very Young (58.2 % abv) in dit vat geschonken. We vonden allemaal dat hij nog wat rijping verdiende. De kleur ging spectaculair van pale naar rozig. We hebben op 19 april 2005 – de dag dat er nieuwe paus gekozen werd – ook witte rook gegeven aan onze vaatje. We proefden dat het goed was en hebben deze gebotteld.’ Toen kwamen de volgende 618 flessen van een single cask Glenfarglas botteling, ingekocht via graanstokerij Filliers. ‘Een prachtig Oloroso first-fill sherry butt’. Jan wijst naar een vat dat in de hoek van zijn proeflokaal staat.

Le Tour de Arran

Het jaar 2012 wordt voor Jan een annus horribilis. Een onfortuinlijk verkeersongeval dwingt hem tot jarenlange revalidatie. Het was met name de Belgisch triatleet Marc Herremans (voormalig Iron Man winnaar en inspirator van de stichting To Walk Again) die Jan de inspiratie gaf om niet op te geven tijdens deze moeilijke tijd waarin hij opnieuw moest leren lopen en fietsen. Na vijf jaar intensieve revalidatie organiseert Jan in 2017 met familie en vrienden Le Tour de Arran en koppelt de opbrengsten aan To Walk Again. Twee jaar later realiseert Jan een 800 kilometer lange fietstocht samen met vijf vrienden en twee begeleiders naar Arran (The Ride to Arran van Zammel naar Lochranza). Een gezonder lichaam heeft minder pijn is zijn motto. ‘Je moet je in het leven blijven uitdagen. Dat kan fietsen zijn, maar ook het bottelen van whisky.’

Bijzondere bottelingen

Jan geeft enkele extra draaien aan zijn snor wanneer hij ziet dat ik foto’s ga nemen. Hij zet enkele bottelingen van Fisser Brand op een rij: de Ardbeg Very Young (58.2 % abv), de Glenfarclas 1989 (15 yo, 60.2 % abv), een Bowmore uit 1990 (54.3% abv) en een Arran op bourbon cask (52.8 % abv). ‘Door de jaren heen heb ik zo’n 35 a 40 bottelingen uitgebracht. Je raakt de tel kwijt.’ Ondertussen schenkt Jan een Arran private cask in (55.7% abv) die ter gelegenheid van zijn 35^e verjaardag is gebotteld. ‘Op mijn 40 verjaardag heb ik hier in mijn proeflokaal een aantal vrienden verrast met een proeverij die werd verzorgd door Mark Watt (Watt Whisky) en Euan Mitchell (Arran). Een legendarische tasting en een zeer memorabele avond.’ Mijn gastheer lijkt mij een persoon die zich realiseert dat je in het leven zelf de slingers op moet hangen. 

Lagg Distillery

We praten verder over Arran. ‘De nieuwe Lagg distillery maakt spirit met ballen.’ Deze is ontstaan door tekort aan warehousing. Uitbreiding lag voor de hand. Na lang zoeken werd er in het zuiden bij Lagg een plek gevonden. De vergunning werd verstrekt onder voorwaarde dat er ook iets van productie bij zou komen. ‘Ze willen er nu ’s werelds beste geturfde whisky gaan maken. Eerst is de warehousing neergezet in Lagg en toen is men pas aan het bouwen van de distilleerderij begonnen. Onlangs zijn ze 3 jaar geworden en ik verwacht de eerste botteling over niet al te lange tijd.’ De eerste proeve van de Lagg spirit doet Jan denken aan de betere Brora’s. ‘Je weet wel, die fantastische geuren van de paardenstal….’

Italian Car Series

Al jaren is Jan bezig een serie onder eigen label uit te geven. De kunstig vormgegeven etiketten van de Italian Car Series door kunstenaar Jan de Backer (Jancart) trekken mijn aandacht. Het kan niet ongenoemd kan blijven dat mijn gastheer gek is van Italiaanse racewagens: Alfa Romeo, Ferrari, Abarth, alles kan. ‘De nummer 1 van de serie was een Islay Bowmore 10 jaar oud. Een echte ‘kaarterswhisky’, highly drinkable.’ Ik heb toen gekozen voor de Ferrari 125 F1 die in 1950 in de Grand Prix van Monaco meereed.’ We komen te spreken over de Belgische coureur Willy Mairesse, die tijdens de 24 Uur van Le Mans in 1968 zwaar gewond raakte, over Jacky Ickx en vele anderen. Nummer 6 in de reeks is een speciale botteling. Het back label vertelt het verhaal. ‘Mijn zoon Mauro wist het niet; het werd een 9 y.o Ardmore (54,1% abv) voor zijn 16^e verjaardag. Ten tijde van mijn onfortuinlijk ongeluk was hij 9 jaar oud.’

Vatenjacht

Onze Arran ambassadeur is net terug uit Schotland. ‘Een vat kopen bij een distillery wordt steeds moeilijker en het bottelen onder onze eigen Fisser Brand naam is bijna onmogelijk. Je wordt dan toch snel richting onafhankelijke bottelaars geduwd zoals Signatory Vintage, Duncan Taylor of Douglas Laing & Co. We vissen niet allemaal in dezelfde vijver; de mijne is nog erg klein.’ Enfin, de nummers 1 en 2 kwamen uit de serie van Gordon & MacPhail en de nummer 3 weer van Glen Scotia. Onder strenge voorwaarden kon Jan daar een vat kopen. ‘Er mocht absoluut geen vermelding op het label komen van Glen Scotia. Ook op het back label moest een verwijzing naar de ‘second oldest Campbeltown distillery’ verwijderd worden.’ Maar toen de flessen bezorgd werden en de dozen werden geopend, was Glen Scotia vergeten de naam van de verzegeling rondom de kurk te verwijderen. ‘Iemand moet daar een dikke sigaar gerookt hebben….’, voegt Jan toe met een glimlach.

Joint bottelingen

Mijn gastheer geeft mij een overzicht van de vele Belgische joint-bottelingen die hij de laatste jaren gerealiseerd heeft. Het winkelwagentje wordt leeggehaald en een speciale fles wordt voor mij neergezet. ‘Dit is een samenwerking tussen whisky shop The Bonding Dram, onze Single Malt Whisky Shop en Prima Vinum. Het was een 15 yo en bestond uit 618 flessen. Oh, ja en hier heb je een heerlijke combi met QV.ID en Whiskysite.nl.’ Naarmate mijn gesprekspartner de tafel steeds voller zet, jonglerend met de vele flessen, neemt zijn enthousiasme toe. Er volgen twee flessen van een Duitse onafhankelijke bottelaar. ‘Kijk, mijn inspiratie heb ik onder meer gehaald uit deze Old Train Line serie van Lars-Göran “Jack” Wiebers (JWWW, FB) Een klassieke vormgeving die mij direct aansprak. Dat wilde ik dus ook: flessen bottelen onder eigen label met een eigen etiket.’

Glengoyne 15 yo   

In ons tweede gesprek in juli maakt Jan met trots bekend dat de nieuwste en 8^e botteling van de Italian Car Series een Glengoyne botteling zal worden. ‘Het vat is gekozen, de flessen moeten afgevuld, de etiketten geplakt en alles moet worden klaargemaakt voor verzending. In september 2022 hoop ik de fles te kunnen aanbieden. Erg spannend allemaal.’

Op weg naar buiten loop ik nog een keer langs de indrukwekkende Italian Car Series in The Single Malt Whisky Shop. Ik besluit dat ik Jan in september weer zal zien om mijn fles op te halen.

The Single Malt Whisky Shop 
Westerloseweg 38, 2440 Geel, België 
www.italiancarseries.be